Uitdrukkingen, idiomen en gezegdes … ze zijn een leuk onderdeel van elke taal. Grappig, speels en een uitstekende manier om je boodschap over te brengen – ze zijn leuk om te leren, leuk om te gebruiken … en leuk om te vertalen. Maar let vooral op dat laatste! Je eigen vertrouwde uitdrukkingen vertalen naar het Engels is niet altijd even makkelijk en kan soms tot grote hilariteit leiden. Wees dus bewust van de ‘lost in translation’ valkuilen als je Engelse uitdrukkingen gebruikt: je kunt impact maken en ‘hit the nail on the head’ (spijker op de kop slaan) of ‘make a pig’s ear of it’ (een zootje van maken).

In deze blog laat ik je zien dat er in principe drie type uitdrukkingen zijn:

• Categorie 1: kan je gerust letterlijk vertalen. Denk aan ‘iedereen in hetzelfde schuitje’ – ‘everyone in the same boat’, of ‘ in een notendopje’ – ‘in a nutshell’. 
• Categorie 2: hebben een tegenhanger in de andere taal, denk aan ‘door de vingers zien’ – ‘turn a blind eye’.
• Categorie 3: dit is voor de uitdrukkingen die echt niet te vertalen zijn – of als je ze wel zou vertalen zouden ze nergens op slaan. Denk aan ‘doe normaal want we doen al gek genoeg’ (een uitdrukking die ik nog steeds met mijn verstand niet bij kan) – ‘be normal, because we are already crazy enough’!? Slaat nergens op!

Direct vertaalbare Engelse uitdrukkingen

Misschien niet zo spannend als de Engelse uitdrukkingen in de andere 2 categorieën, maar deze direct te vertalen uitdrukkingen zijn nog steeds leuk, en makkelijk om te gebruiken/vertalen. Hier zijn een paar voorbeelden om je op weg te helpen:

De losse eindjes aan elkaar knopen – Tie up the loose ends 

Het topje van de ijsberg – The tip of the iceberg 

De appel valt niet ver van de boom – The apple doesn’t fall far from the tree

Stilte voor de storm – Calm before the storm

Een speld in een hooiberg zoeken – Look for a needle in a haystack

Nederlandse uitdrukkingen met Engelse tegenhangers

De tweede categorie (mijn favoriete categorie) uitdrukkingen zijn altijd een bron van vermaak als je ze letterlijk vertaald – toch hebben ze altijd leuke Engelse tegenhangers.

Denk aan: ‘Vuistregel‘ = ‘fist rule‘ (ouch!!), deze uitdrukking heeft de wat minder gevaarlijke vertaling: rule of thumb.

Een andere hele bekende is: ‘de aap komt uit de mouw’ = ‘the monkey comes out of the sleeve‘ (!!!). Ook deze geweldige uitdrukking heeft een Engelse tegenhanger, namelijk: the cat comes out of the bag.

Zo kan je ook de volgende spreekwoorden gerust vertalen – (maar niet letterlijk natuurlijk).

• ‘Door de vingers zien‘

❌‘He’s always late but we see it through the fingers, because he always brings us coffee.‘
Moet zijn:
✔️‘He’s always late but we turn a blind eye, because he always brings us coffee.’

• ‘Met een mond vol tanden‘.

❌‘When asked to explain why he had made such a mess of things, he just stood there with a mouth full of teeth’.
Moet zijn:
✔️‘When asked to explain why he had made such a mess of things, he just stood there tongue-tied’.

• ‘Oude koeien uit de sloot halen‘.

❌‘Let’s leave the situation as it is and not ask any more questions, we don’t want to pull old cows out of the ditch’.
Moet zijn:
✔️‘Let’s leave the situation as it is and not ask any more questions, we don’t want to dig up old bones’.

• ‘Zo gek als een deur’.

❌‘It is no good trying to reason with him, he is as crazy as a door!’.
Moet zijn:
✔️‘It is no good trying to reason with him, he is as mad as a hatter!’.

De niet te vertalen uitdrukkingen

De derde categorie uitdrukkingen zijn echt niet te vertalen in het Engels. Als de directe vertalingen van categorie 2 nog niet gek genoeg waren, dan zijn deze dat zeker wel. Hier zijn een paar van mijn favoriete voorbeelden:

1. ‘Met de deur in huis vallen‘.

Letterlijk in het Engels: ‘To fall with the door in the house.‘

Engelstaligen zouden hier bij wijze van spreken bijna de brandweer voor bellen. Want wie gooit nu de deur omver en valt dan in een huis? Wat we hier écht mee bedoelen is zonder omwegen ergens mee beginnen. De Engelse zouden waarschijnlijk iets zeggen van: ‘get straight to the point.‘ En dat scheelt weer een aantal deuren.

2. ‘Iemand blij maken met een dode mus‘.

Letterlijk in het Engels: ‘Make someone happy with a dead sparrow‘.

Deze klinkt in het Engels alsof je een nogal griezelige hobby hebt. In het Nederlands betekent dit iemand voor niks enthousiast maken. Oftewel dat het om een teleurstelling gaat. De Engelse zouden misschien iets zeggen van: ‘To lead someone on.‘ Maar dat is toch een stuk minder beeldend dan onze arme dode mus.

3. ‘Het is koek en ei‘.

Letterlijk in het Engels: ‘It’s cookie and egg‘.

In het Engels zou je je afvragen of dit een nieuw ontbijtrecept is. Wat hiermee bedoelt wordt is dat alles helemaal goed is tussen twee partijen. De Engelse zouden misschien iets zeggen van: ‘They’re getting along well.‘ Geen koek of ei nodig, maar het Nederlandse klinkt toch veel lekkerder!

4. ‘Maak dat de kat wijs‘.

Letterlijk in het Engels: ‘Make that the cat wise‘.

In Nederland snapt iedereen dat dit betekent dat je iets niet gelooft. In het Engels klinkt dit als iets wat een tovenaar zou zeggen tijdens een kattencursus. Ik kan zelf niks bedenken wat hier in de buurt zou kunnen komen in het Engels!

De ‘bottom line’ – Engelse uitdrukkingen

Dus ja – uitdrukkingen leuk om te weten, leuk om te gebruiken🙂. Het voelt goed als je er af en toe een of twee kan toevoegen in een gesprek of discussie. Let er alleen wel op dat je goed weet wat ze betekenen en dat je ze in de juiste context gebruikt. Wil je zeker weten dat je Engelse teksten natuurlijk en foutloos klinken? Bekijk dan mijn Engels redigeerservice.